تحلیل رویکردهای نظری نقد ترجمه: کاربردهای آموزشی و پژوهشی

بحث اصلی این مقاله تحلیل گفتمان محققان و پژوهشگران زمینة نقد ترجمه به منظورکشف مبانی و منابع آموزشی و یادگیری، تعیین معیارها و ملاک‌های نقد ترجمه، و تشخیص نوع، کیفیت، و چگونگی هم کنشی بین متغیرها در عرصة نقد ترجمه است. این مقاله با نگرشی تحلیلی، توصیفی، و تطبیقی دیدگاه‌های زبان‌شناسان، ترجمه‌شناسان، و مترجمان را تجزیه و تحلیل کرده است. نتیجه نشان می‌دهد که 7/62% مبانی فکری و منابع آموزش و یادگیری محققان در مطالعات انتقادی ترجمه را بررسی و توصیف خود فرایند ترجمه تشکیل می‌دهد. این نکته مبین رابطة مثبت بین رویکردهای نقد ترجمه و مبانی علم آزمون‌سازی است. 5/39% محققان ابعاد گوناگون تحلیل را مورد توجه قرار داده‌اند که در آن هم کنشی بین متغیرها تجزیه و تحلیل می‌گردد. 7/69% محققان بر این باورند که فرایند نقد ترجمه دارای معیارها و ملاک‌هایی است که میان آنها و زبان، ادبیات، فرهنگ، و علوم گوناگون رابطة معناداری وجود دارد. به نظر همه محققان، نقد ترجمه ماهیتی پژوهشی دارد و می‌تواند آثار مختلفی بر ابعاد گوناگون نظام تربیت مترجم داشته باشد. لازمة چنین رویکردی بازنگری و تحول در زمینه‌های تهیه و تدوین مطالب درسی، آموزش، و روش‌های آزمون ترجمه می‌باشد و روش‌های سنتی دیگر پاسخ‌گوی نیازهای رشته تربیت مترجم در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات نیست. با توجه به این که در رشته‌های مرتبط از جمله آموزش زبان و زبان‌شناسی تحقیقات گسترده و نظام‌مندی صورت گرفته است، می‌توان اصول و مبانی آنها را مطالعه کرد و اشتراکات را اقتباس نمود و با اتخاذ روش‌های خلاق، نظام آموزشی مدون تربیت مترجم را ارائه کرد. به خاطر این که در آن حوزه‌ها در طول سال‌ها تحقیقات فراوانی انجام گرفته است و ترجمه‌شناسان می‌توانند با تجزیه و تحلیل آنها رسیدن به هدف در ابعاد گوناگون را تسهیل نمایند.